Andere Tsjechische Produkten

Tsjechië kende door de geschiedenis heen een grote diversiteit aan auto- en motorproducenten. Aan deze voor de meeste mensen veelal onbekende merken, wijden wij hier enkele aparte pagina’s. Weet u meer? Deel dan uw kennis met ons.

LAURIN & KLEMENT

Een bekende verschijning. L&K geldt als de eerste Tsjechische motorfiets fabrikant en bouwde in 1905 o.a. een viercilinder lijnmotor. Met auto's verdiende men meer, dus werd de motorfiets produktie gestaakt in 1908.

1903

Laurin & Klement Typ 1

Toen Bohemen nog bij het Oostenrijk-Hongaarse keizerrijk hoorde, openden boekhandelaar Václav Klement en technicus Václav Laurin de vélocipedefabriek Slavia. Nadat ze in contact waren gekomen met de gebroeders Werner gingen ze ook rijwielen met hulpmotor maken. Ze waren daarmee in hun land pioniers op motorgebied.

Ze bouwden eerst ééncilinders en daarna ook V-twins met eigen motoren. Vóór 1905 hadden ze al een 5 pk viercilinder lijnmotor gebouwd. Die kreeg de naam Republik in de export. De naam "Slavia" was toen al veranderd in Laurin & Klement.

1903

Slavia BZ 400 cc

1912

Trike is van 1912 met watergekoeld tweecilinderblok van 780 cc.

JELINEK

JELINEK is een historisch motorfietsmerk.Het merk werd van 1904-1907 geproduceerd door Josef Jelinek, Vyroba Motocyklu in de wijk Smichov te Praag. Het merk bouwde 2½- tot 5 pk Orion, Minerva en Falnir-blokken in.

Jelinek

Deze typische motorfiets uit de vroege 20e eeuw had een viertakt blok met een lucht inlaat klep, achterwiel aandrijving door een platte leren band direct vanaf de krukas en een carurateur. De Jelinek beschikte niet over een versnellingsbak, een koppeling of vering. Een reis op deze machine was dus niet bepaald comfortabel. En gezien het remsysteem van een riem op het achterwiel was zo'n reis ook niet echt veilig.

Jelinek
Jelínek

Cilinderinhoud	397cc
Vermogen	1,8 kW
Max. snelheid	60 km/u
Gewicht	65 kg

PERUN

PERUN behoort tot de veteraanmerken, want de fabriek begon rond 1904 met de produktie, gebruikmakend van 3,5 pk sterke ééncilinder blokken en 4,5 pk sterke V-twin blokken van onder andere Fafnir. Het model op bijgevoegde fot dateert van 1906. Na de eerste wereldoorlog bouwde Perun nog hulpmotoren voor fietsen tot de fabriek werd gesloten in 1924.

Perun en Vulcan zijn historische merken van motorfietsen van dezelfde producent.

De bedrijfsnaam was: Vyroba Motocyklu, F. & J. Zdarsky, Turnov, later F. Zdarsky, Vyroba Motocyklu, Podoli u. Svijan en K. Ruzicka, Mechanicke Dilny, Turnov.

Dit Tsjechische bedrijf bouwde de Perun-motorfietsen die ook onder de naam Vulcan verkocht werden. Nadat K. Ruzicka het bedrijf overnam werden er nog slechts onderdelen gefabriceerd.

De gebroeders Zdarsky bouwden al in 1904 3,5 pk-eencilinders en 4,5 pk-V-twins. Na de Eerste Wereldoorlog kwamen daar 1,4 pk clip-on motoren bij. De productie eindigde in 1924.

1904

450 cc Perun (NTM)

POUSTKA

Een kleine werkplaats, die motorfietsen produceert met gebruikmaking van de grote merken, was Frantisek Poustka’s bedrijf in Praag. Hij bouwde eenvoudige, relatief goedkope machines met Engelse Villiers tweetakt motoren. Hij produceerde er maar een paar van, die hij met succes probeerde te verkopen gedurende een aantal jaren.

Aan het eind schonk hij vier van zijn produkten aan de verzameling van het Nationaal Technisch Museum. De machine hier op de foto is een nieuwe motor uit de voorraad van de vroege jaren 1920, die nooit de weg op zijn geweest. Deze werd geschonken door Frantisek Poustka uit Praag.

1923

Poustka 150 (Foto NTM)

Cilinderinhoud	147 cc
Vermogen	3,5 kW
Max. snelheid	60 km/h
Gewicht	68 kg

MOTOR COMPANY

De machine hier op de foto is een nieuwe motor uit de voorraad van de vroege jaren 1920, die nooit de weg op zijn geweest. Dez werd geschonken door Frantisek Poustka uit Praag.

1924

Motor Company 1000cc (foto NTM)

Cilinder inhoud	980 cc
Vermogen	16 Kw
Max snelheid	100 km/u
Gewicht	177 Kg

Een bezoek aan het Nationaal Technisch Museum in Praag is alleszins de moeite waard voor liefhebbers van Tsjechische motoren. Meerdere foto’s op deze site zijn daar genomen. En iedere tentoongestelde twee – of meerwieler is voorzien van kaarten met informatie

PRAGA

Praga was destijds een bekend automerk. Deze nam in 1929 de Breitfeld-Danek fabriek over die een ééncilinder motorfiets met bovenliggende nokkenas produceerde. Rond 1932 kwam er een 350 cc model uit met blokmotor en kardanaandrijving aan het achterwiel. In 1935 stopte de produktie van de fabriek.

Eén van het handjevol succesrijke Tsjechoslowaakse motorfietsen aan het eind van de 20-er jaren van de vorige eeuw was de BD 500 machine. Het was een machine met een vooruitstrevend ontwerp, die ietwat vooruitliep op de tijd in de inrichting van zijn motorblok (DOHC inrichting van de kleppen). Toen de bouwers van de BD 500 fuseerden met Ceskomoravska tovarna na stroje, die de eigenaars waren van de Praga auto fabriek, verkreeg de nieuw ontwikkelde Praga BD 500op deze wijze de ruggesteun van een van de grootste concerns in Europa.

1927

Cilinderinhoud	499 cc
Vermogen….	11 kW
Max. snelheid	105 km/u
Gewicht……..	170 kg

SATAN

De firma Sikyf-Rott adverteerde haar machines van het Satan merk als robuuste voertuigen die gebouwd waren rekening houdend met de slechte staat van de Tsjechoslowaakse wegen in die tijd.

De grote economische depressie en bovendien de opkomst van de goedkope Jawa motorfietsen in het begin van de dertiger jaren van de vorige eeuw drukten echter bijna alle tot dan toe overlevende kleine bedrijven uit de markt.

1930

Satan 540

Cilinderinhoud	540 cc
Vermogen	7,4 kW
Max. snelheid	90 km/u
Gewicht……	158 kg

BÖHMERLAND

De Böhmerland was destijds de langste motorfiets ter wereld en bood plaats aan drie personen. Dit merk werd geproduceerd in het voormalige Tsjecho-Slowakije, in Krasna Lipa, Noord Bohemen, van 1923 tot 1939. In die tijd zijn er ongeveer 2000 machines gemaakt. Dit is echter een schatting omdat over de eerste 2 produktiejaren geen gegevens bewaard zijn gebleven.

Tussen 1925 en 1930 zijn er 500 gemaakt, tot 1935 nog eens zoveel en in de laatste produktie jaren 716 stuks.

1937

Cechie - Böhmerland 350

Cilinderinhoud	346cc
Vermogen	7,35 kW
Max. snelheid	80 km/u
Gewicht	140 kg

Albin Liebisch was de ontwerper van de Böhmerland. De motorfiets heeft hij genoemd naar zijn geboortestreek. Het motorblok was een door Liebisch zelf ontworpen 598 cc staande ééncilinder kopklep motor. Boring x slag, 79,95 x 120 mm, 16 pk bij 4000 tpm. Later werd het vermogen opgevoerd naar 24 pk bij 3600 tpm. De versnellingsbak was een handgeschakelde 3 versnellings Sturmey-Archer.

Het ontzettend lange frame bestond uit buizen van 30 mm doorsnede. De machine had een voorvork van het swingarm type met korte draagarmen en geveerd d.m.v. zware schroefveren. De wielen waren van aluminium schijven met een stalen velg daar omheen geperst.

Vanaf 1926 werden geheel stalen wielen gebruikt. Vanwege het lage frame en het hoge motorblok kon de benzinetank niet op de normale plaats, maar kwamen er 2 stuks, links en rechts van het achterwiel. De standaard machine was 2,7 meter lang en er konden makkelijk 3 personen op plaatsnemen. Tevens leverde men een zijspankombinatie welke men St. Gotthard noemde.

De opvolger van het oorspronkelijke model verscheen in 1926, de "Touring". Deze had een derde benzinetank op de normale plaats. Dit model werd gemaakt tot 1936.

De "Jubileum" was een kortere versie, waarop slechts 2 personen konden worden vervoerd. Van 1935 tot 1939 was er nog een "volksmodel" met een 350 cc tweetakt motor.

Het langste model dat is gemaakt was het 3,2 meter lange "Politie" model, dat plaats bood aan 4 mensen. Hiervan zijn er slechts 10 tot 15 machines gemaakt. De motorfiets produktie kwam aan zijn eind toen de oorlog uitbrak. Op basis van de "Jubileum" uitvoering zijn er nog enkele racemotoren gemaakt.